انواع فن

همان طور که در قسمت قبل اشاره شد، حرکت دورانی الکتروموتور باید به پروانه‌ها منتقل شود. یکی از دسته بندی‌های فن بر حس مکانیزم انتقال قدرت است. سه مکانیزم برای این منظور وجود دارد:

اتصال مستقیم
اتصال توسط تسمه
اتصال کوپلینگی

در نوع اتصال مستقیم شافت و پروانه مستقیماً به یکدیگر متصل هستند. به عنوان مثال پنکه‌های خانگی از این نوع هستند.

در نوع تسمه‌ای پروانه و شافت دارای پولی هستند و توسط تسمه به یکدیگر متصل می‌شوند. ویژگی مهم در این نوع اتصال جدا بودن الکتروموتور و پروانه است. به طوری که این دو می‌توانند در فاصله مشخصی از یکدیگر قرار گیرند. به عنوان مثال فن کولر آبی توسط تسمه به الکتروموتور آن وصل می‌شود.

در نوع آخر نیز شافت و پروانه به کمک کوپلینگ به یکدیگر متصل می‌شوند. اتصالات کوپلینگی خود انواع مختلفی دارند که بررسی آن‌ها از حوصله این مقاله خارج است.

در یک دسته‌بندی دیگر، جهت جریان هوا نسبت به محور مد نظر قرار می‌گیرد. در این صورت فن‌ها را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:

محوری یا اکسیال
سانتریفیوژ
جریان متقابل یا مماسی
جریان ترکیبی

محوری

در این نوع فن جهت جریان هوا موازی با شفت است. به عبارتی دیگر جریان هوا عمود بر شعاع پروانه جریان دارد. این مدل‌ها در مواردی کاربرد دارند که نیاز به سرعت بالا و فشار هوای کم باشد. به عنوان مثال برای تهویه و گردش هوا در فضاهایی بدون مقاومت زیاد. فن کیس کامپیوتر و تابلو برق، انواع پنکه و … از نوع فن اکسیال هستند.

سانتریفیوژ

فن‌های سانتریفیوژ که با نام گریز از مرکز نیز شناخته می‌شوند. در این نوع، هوا از سمت مرکز به بیرون از آن حرکت می‌کند. به این ترتیب هوا افزایش فشار یافته و جریان می‌یابد. فن سانتریفیوژ بر خلاف نوع محوری دارای فشار هوای بالا و سرعت هوای کم است. کاربرد آن در شرایطی است که نیاز به فشار بالای هوا برای عبور از قسمت‌های مختلف ویا برای جریان‌های هوایی که دارای ذرات سنگین مثل گرد و غبار هستند می‌باشد. از این مدل در دستگاه‌های تهویه مطبوع مثل هواساز، فن کویل‌های سرمایشی و گرمایشی و دیگر تجهیزات صنعتی بیشتر استفاده می‌شود.

جریان متقابل

فن‌های جریان متقابل یا مماسی در سیستم‌های تهویه مطبوع بسیار کاربرد دارند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که دارای قطر کم با طول زیاد هستند. کاربرد این مدل در شرایطی است که نیاز به فشار کم ولی طول پرتاب زیاد باشد. جریان هوای تولید شده توسط فن مماسی نسبت به محوری خطی‌تر و آرام‌تر است.

ترکیبی

این مدل ترکیبی است از محوری و سانتریفیوژ. به این ترتیت جریان هوای ایجاد شده دارای خصوصیات فن محوی ولی با فشار بالا مشابه فن سانتریفیوژ است.

انتخاب فن مناسب

تا به این جا با اجزاء و انواع فن و روش کارشان آشنا شدیم. اما سوال این جاست که هر مدل مناسب چه کاربردی است؟ چگونه باید فن مناسب را انتخاب کرد؟

برای انتخاب فن مناسب پارامترهای مختلفی را باید مد نظر قرار داد. اغلب تنها معیار انتخاب ظرفیت هوادهی است. ظرفیت هوادهی که در ابتدای مقاله توضیح داده شد یکی از پارمترهای مهم است. اما موارد دیگر همچون افت فشار، چگالی، دما و روطبت نیز در انتخاب موثر هستند.

از دیگر مواردی که در هنگام انتخاب فن یابد دقیت کرد، ابعاد و محدودیت محل نصب آن است. همچنین باید توجه داشت که هر فن دارای یک الکتروموتور است. الکتروموتور که قطعه‌ای است الکتریکی، به رطوبت حساس می‌باشد. به همین منظور باید درجه حفاظت آن متناسب با شرایط بکارگیری باشد. مقدار آلودگی صوتی ایجاد شده و مقدار مصرف انرژی نیز از دیگر موارد مهم در هنگام انتخاب فن می‌باشد.

• سیم کروم نیکل

• ترموستات جیوه ای

• المنت تشک برقی

• المنت میله ای

• المنت سوپرهیتر